فهرست مطالب
نشریه انسان پژوهی دینی
پیاپی 13-14 (پاییز و زمستان 1396)
- تاریخ انتشار: 1386/12/01
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحات 3-19
بخش عمده این نوشتار مربوط به نظریه انتصاب است. نظریه ای که امام خمینی (ره) در تبیین و تشریح آن بیش از همه کوشش داشته اند، محورهای پایه ای حکومت ولایی شامل مفهوم ولایت، ویژگی های اساسی حکومت، نقش برجسته مجلس خبرگان رهبری، اهمیت رویکرد و حمایت مردم از نظام، و در نهایت بحث دامنه دار قلمرو اختیارات حاکم اسلامی است. این قلم ضمن اشاره به مفهوم ولایت مطلقه فقیه که در قانون اساسی نیز آمده است، به تفاوت اساسی آن با ولایت مطلقه حضرات معصومین (ع) می نگرد؛ از این منظر در اداره جامعه و در مقام اجرا، به استثناء چهار مورد، هیچ گونه تفاوتی میان اختیارات معصوم (ع) و ولی فقیه در زمان غیبت وجود ندارد.
کلیدواژگان: امام خمینی(ره) و ولایت فقیه، حکومت ولایی، نظریه انتصاب، ولایت مطلقه -
صفحات 21-47
اندیشمندان ومدیران برجسته دنیا با نظریه های خویش، رهیافت های متعددی را در جهان مدیریت، پایه گذاری وتقویت نمودند که مهمترین آنها را می توان در پنج رهیافت خلاصه نمود:1- رهیافت سنتی (کلاسیک) 2- رهیافت منابع انسانی (نیوکلاسیک) 3- رهیافت کمی وعلمی 4- رهیافت سیستمی واقتضایی 5- رهیافت جامع وپویا اداره جهان پرتلاطم امروز،ضمن بهره گیری از تجارب واندوخته های علمی ومکاتب مختلف مدیریتی، نیازمند طراحی واجرای الگوهای منظم و کارامد مدیریتی جهت اداره جوامع، نظام ها، سازمان ها، نهادها، شرکت ها و... می باشد. در یک جمع بندی از همه مکاتب می توان مهمترین عناصر و ارکان یک الگوی مدیریتی را در پنج اصل ذکر نمود:1- برنامه ریزی 2- تصمیم گیری 3- سازماندهی 4- هدایت (رهبری، انگیزش وارتباطات) 5- کنترل ونظارت. حضرت امام خمینی (ره) رهبر ومدیری که بدون داشتن تحصیلات آکادمیک مدیریتی، با الهام از تعالیم مدیریتی اسلام و بینش ومنش خارق العاده مدیریتی و سیاسی خویش، در حالی بیش از ده سال به اداره نظام نوپای اسلامی پرداختند که تحت شدید ترین فشار وتهدیدات داخلی وخارجی قرار داشت و به زعم بسیاری از تحلیلگران بایستی این نظام در همان سال های آغازین از ادامه حرکت باز می ماند. در این مقاله ، مهمترین عناصر الگوی مدیریتی حضرت امام (ره) شامل1- برنامه ریزی 2- تصمیم گیری 3- سازماندهی 4- هدایت (رهبری، انگیزش وارتباطات) 5- کنترل ونظارت تبیین می گردد. لازم به ذکر است هرچند به ظاهر عناصر و ساختار اصلی الگوی مدیریتی امام (ره) با بسیاری از الگو های مدیریتی، یکسان ومشابه است ولی هریک از عناصر این الگو تفاوت ماهوی با عناصر الگوهای دیگر دارد.
کلیدواژگان: مدیریت، الگوی مدیریت، برنامه ریزی، تصمیم گیری، هدایت و رهبری، سازماندهی، کنترل و نظارت، امام خمینی(ره) -
صفحات 49-77
گاهی تکثرگرایی درحوزه دین مطرح می شود و از آن به پلورالیسم دینی یاد می گردد. خاستگاه این تفکر، غرب مسیحی است که اخیرا ترجمه و به جهان اسلام نیز صادر شده است. پذیرش این تفکر از دیدگاه عقل و در مقام نظر منتهی به اجتماع نقیضین (اجتماع هست ونیست) و در مقام عمل نیز در اکثر موارد منتهی به جمع بین باید و نباید می شود. بله در برخی موارد و در فروعات و چگونگی زندگی می توان در مقام عمل کوتاه آمد و زندگی مسالمت آمیز داشت. ولی از منظر قرآن نظیر این تفکر امکان پذیر نیست. چون موردی که از سوی پلورالیست ها مطرح می شود، به هیچ وجه بر مدعای آنها دلالت ندارد. و از سوی دیگر ده ها آیه بر بطلان این اندیشه دلالت دارد. آیات مورد استفاده تکثر گراها عبارت است از : 62 و256 بقره ، 69 مایده، 17 و 18 زمر، و برخی آیاتی که بر بطلان پلورالیسم دلالت دارد عبارتند از: 19 ،20، 61 و85 آل عمران، 120 بقره، 29،31،33، توبه، 72 و 75 مایده
کلیدواژگان: قرآن و پلورالیسم، پلورالیسم، تکثر گرایی، دلائل عقلی و نقلی پلورالیسم -
صفحات 79-103
در عصر حاضر نظام سیاسی مردم سالار با مشارکت سیاسی مردم شکل میگیرد.از این رو وجود حکومت برای جوامع بشری ضرورتی است که عقل به آن حکم میکند.یکی از خصوصیات مکتب سیاسی اسلام نسبت به سایر مکاتب، فراهم آوردن زمینه مشارکت همه قشرهای مردمی در تمام مراحل تصمیمگیری و سرنوشت ساز است. چرا که احکام اسلامی تا روز قیامت باقی و لازم الاجرا بوده و اجرای احکام الهی جز از رهگذر برپایی حکومت اسلامی امکانپذیر نیست. مشارکت سیاسی که به موجب آن شخص اراده خود را جهت مشارکت در حاکمیت جامعه به کار میبرد،از طرفی حق هر شهروند است و از طرف دیگر تکلیف شرعی هر مسلمان است که برای برپایی حکومت دینی و نظارت مستمر بر اعمال حاکمان وارد این مشارکت شود و در صورت عدم مشارکت سیاسی، جامعه دچار هرج و مرج شده و امکان اجرای احکام شریعت از بین خواهد رفت.
کلیدواژگان: مشارکت سیاسی، حق وتکلیف، مشروعیت و مقبولیت، دموکراسی، مردم سالاری دینی -
صفحات 105-129
دشمن شناسی و بصیرت نسبت به توطیه ها و تهدیدات یکی از شرایط مهم در هر حرکت و کار عظیمی است. در مهم ترین برنامه زندگی انسان که سیر و سلوک و تعالی و تقرب به خدا با محوریت صراط مستقیم باشد، دشمنی مصمم و توانمند با تمام توان و نیروهایش به میدان آمده تا انتقام خود را از انسان بگیرد و قسم خورده است که نگذارد او در صراط مستقیم حضور و استقامت یابد و این همان شیطان است. این مقاله پس از اشاره به فلسفه وجودی شیطان و ضرورت آن در نظام احسن و همینطور علت فرصت و مهلتی که خدا به او داده است، راهکارها و برنامه های کلی و فراگیر شیطان برای انحراف و آسیب رسانی به انسان را بیان کرده و سپس برخی از مهم ترین راهبردهای مقابله و عوامل موثر در ناکام سازی توطیه های شیطان را بر می شمارد.
کلیدواژگان: شیطان ابلیس دشمن -
صفحات 131-147
نسبی گرایی اخلاقی ازجمله رویکردها و نظریات نوظهوری است که درطول یک قرن اخیر چالش ها و واکنش های فراوانی در میان معتقدان به آموزه های ارزشی واعتقادی به وجود آورده است. این نوشتار پس از تبیین برخی مفاهیم ومبادی تصوری مربوطه، به تجزیه وتحلیل انواع سه گانه نسبی گرایی یعنی نسبی گرایی توصیفی، فرا اخلاق وهنجاری پرداخته و در پایان به نقد و بررسی آن ها می نشیند. در این پژوهش اثبات گردیده که ادله هیچ یک از سه نوع نسبی گرایی پیش گفته وافی به مقصود نبوده و مثبت ادعای صورت گرفته نخواهد بود؛ زیرا به ترتیب، در نسبی گرایی توصیفی آنچه حایز اهمیت است این که باورهای اخلاقی بنیادین متفاوت باشد نه صرف اختلاف نظرهای ظاهری؛ در نسبیت فرا اخلاق هم این ادعا که همه معرفت های اخلاقی نسبی اند، خود قضیه ای مطلق بوده و در نتیجه به پارادوکس و خود ستیزی خواهد انجامید، و در نهایت نسبی گرایی هنجاری نیز با نفی ونقض دو نسبیت پیشین که در حقیقت مبانی و مقدمات آن بودند قابل اثبات نخواهد بود.
کلیدواژگان: فلسفه اخلاق، نسبی گرایی اخلاقی، نسبی گرایی توصیفی، نسبی گرایی فرا اخلاق، نسبی گرایی هنجاری -
صفحات 149-175
در رابطه با موضوع هسته ای جمهوری اسلامی ایران احتمالا چهار گزینه حمله نظامی، تشدید تحریم ها، راه حل دیپلماتیک و بازی با ثبات جمهوری اسلامی ایران را دنبال خواهند کرد. این مقاله احتمال حمله نظامی به ایران را رد می کند اما در ادامه تشدید تحریم ها، به نظر می رسد تحریم نفتی به عنوان آخرین حربه به کار رود.اما به دلیل آثار زیانباری که تشدید تحریمهای ایران بر اقتصاد کشورهای جهان بر جا می گذارد این گزینه نیز با عدم همراهی کشورها بویژه چین و روسیه مواجه شود. غربیها همزمان با تشدید تحریمها و اعمال فشار گسترده علیه ایران، مسیر مذاکره را نیز پی گیری خواهند کرد و در صورتی که آمریکا نخواهد، یا نتواند مساله ایران را از طریق دیپلماسی حل کند ، گزینه دیگر، می تواند دخالت صریح تر در اوضاع داخلی ایران جهت وادار ساختن این کشور به قبول شرایط آمریکا باشد. با توجه به این گزینه های احتمالی، عقلانیت دیپلماسی سیاسی ایجاب می کند هرگونه تحریک و تهدیدی علیه مواضع جمهوری اسلامی در فرآیند محاسبات سیاسی وارد شود و متناسب با قدرت منبع تهدید و وزن آن در جامعه جهانی،اقدامات پیشگیرانه در جهت خنثی سازی آن تدارک شود.
کلیدواژگان: تحریم ج.ا.ا، شورای امنیت، قطعنامه علیه ج.ا.ا، دیپلماسی، حمله نظامی علیه ج.ا.ا، انرژی هسته ای -
صفحات 177-197در بررسی مواضع علمای شیعه در قبال حکومتها ، دو عامل تعیین کننده وجود دارد: اول اصل ثابت اعتقادی«غاصب پنداشتن حکومت غیرمعصوم»ودوم مقتضیات و تحمیل های زمانه که اولی موجب شکاف دایمی میان علما و حکومت ها می گردد و بر اساس دومی، حکومت ها به افزایش تعامل و یا دامن زدن به تقابل ها می پردازند. در اقلیت بودن شیعیان و ترس از ستمگران و تلاش برای اقامه حدود الهی مع الامکان ، تقویت حکومت شیعی، تهدیدات خارجی و پدیده ی استعمار، مقابله با عقاید ، مکاتب و مذاهب انحرافی ، عوامل نزدیکی علما به حکومت ها بوده اند و افزایش ظلم و تعدی حکام و نفوذ بیگانگان و تاراج سرمایه های کشور، باعث افزایش نقارها میان علما و حکومت ها گردیده اند که اوج آن در جنبش تحریم تنباکو به عنوان نقطه ی عطفی در تاریخ معاصر ایران قابل مشاهده است.کلیدواژگان: علمای شیعه وحکومت، حکومت صفوی وعلما، حکومت قاجار وعلما
-
صفحات 199-222نوشتار حاضر در صدد بررسی اهمیت وتاثیر نفت خلیج فارس بر راهبرد سلطه طلبی آمریکا، و چگونگی تاثیرگذاری این ماده حیاتی بر استراتژی این کشور در منطقه است. برای این منظورضمن استفاده از مستندات و اظهارات کارشناسان و مقامات آمریکایی، متغیرهایی هم چون تهاجم به عراق و افغانستان نیز در این راستا موردمطالعه و بررسی قرار گرفته است.رفتار سیاسی، نظامی و همچنین استراتژی اعلامی و اجرایی در عراق و افغانستان همگی درپی اثبات فرضیه این تحقیق می باشد مبنی بر این که : « اهمیت روزافزون نفت برای آمریکا باعث اتخاذ استراتژی غیر معمول و افراطی استفاده از قدرت نظامی در خلیج فارس بعد از یازده سپتامبر شد.»به نظر می رسد حادثه یازدهم سپتامبر شرایط امنیتی و روانی داخلی وخارجی را برای اقدام آمریکا جهت تسلط بلامنازع در جهان از طریق در اختیار گرفتن بزرگ ترین ذخایر نفتی خلیج فارس با استفاده از قوه قهریه فراهم کرده باشد.کلیدواژگان: نفت، خلیج فارس، یازده سپتامبر، استراتژی آمریکا
-
Pages 3-19
Imam Khomeini has described the theory of divine appointment, entesab, more than others. The principles of the subject consist in the concept of velayat, essential properties of government, eminent part of leadership assembly, importance of peoples’ supporting of government and realm of leader’s authorities. This paper has clarified what is meant by absolute faqih guardianship and explained its difference with absolute guardianship of innocent leaders, (p. b. u. t.). It has been made clear that except four exceptional case, there can be no difference between the authorities of two types of guardianship with regard to community affairs and administration.
Keywords: divinely determined guardianship, faqih guardianship, divinely determined government, appointment theory, Absolute Guardianship -
Pages 21-47
Imam Khomeini, a leader and manager who lacking any academic study in the field of management and inspired by the Islamic teaching of management and his own extraordinary vision and character in management was able to lead the revolution under the most intense presses and threats; based upon such states, some political analysts had foreseen it to be stopped. In this paper, the most eminent models of Imam Khomeini’s management including programming, making decision, organizing, leadership and controlling have been introduced. It should be stated that the elements and mainsystem of his model of management seem to be the same as the others apparently. It, however, differs from them essentially.
Keywords: models of management, Imam Khomeini’s management, Imam Khomeini’s leadership -
Pages 49-77
Sometimes pluralism has been viewed to be religious. This theory is known an originally western one that has transferred to Muslim communities in the form of translation. As has been made clear in the paper, agreeing with theory would lead to mental and practical contradictions both; in the form of the sameness of being and not being in the former and ought to and ought not to in the latter. Practically viewed, however, in some cases it causes a kind of peaceful life. In the view of Qoran, the theory cannot be agreeable. The reason lies in the fact that the cases rlied on by pluralists do not signify their claims. Some verses facing pluralism include: 3:85, 20, 61; 2:19 and 9:33. finally, it should be stated that the verses used by pluralist such as 2:17 and 18; 5:69 and 39:18 do not support the idea in a straight way.
Keywords: Pluralism, reasonable proofs, narrative proofs, Qoran -
Pages 79-103
Nowadays, democratic systems are founded on people’s participation. Islam has given special weight to people’s political participation in all defining stages of decision. Since Islamic judgments are authoritative for ever and without establishing a government, they can never be applied. In the view of Islam, the affairs of community should be directed according to the will of citizens; and it is such an event that its occurrence is resulted in the shadow of political participation of people. Furthermore, permanent oversight over the men of state makes it as a duty for Muslims to participate in socio-political activities and decisions. Otherwise, society would fall victim to chaos and no room would remain for Islamic judgments.
Keywords: Political Participation, right, duty, Legality, acceptability, democracy, people-oriented -
Pages 105-129
Knowledge of enemy is necessary for man in affairs, of which the most important one is passing and ascending the path of happiness. As is understood by Qoranic teachings, a determined enemy has entered the field with all ability to mislead man. This enemy is the very Satan. In this paper, the reasonability of Satan’s existence in the most wise system of creation, its necessity and the reason for Satan’s opportunity in the earthly life has been made clear. Then, Satan’s techniques and programs for misleading man and some Qoranic techniques for opposing them have been introduced.
Keywords: Satan, sworn enemy, Qoranic teachings -
Pages 131-147
Ethical relativism, being one of the new theories, has been studied critically by those believing in ethical values and teachings during recent century. This paper, having justified some fundamental concepts in the field, has analyzed the three types of relativism: descriptive relativism, meta-ethical relativism and normative relativism. The paper has argued against the proofs supporting relativism saying that in descriptive relativism, the difference in fundamental principles of ethics, if there would be any, can be relied on, rather than superficial differences found in communities, the relativity of all ethical propositions claimed in meta-ethics is self-contradicted and in this way, normative relativism also would be of no foundation.
Keywords: ethical philosophy, ethical relativism, descriptive relativism, meta-ethical relativism, normative relativism -
Pages 149-175
In the continuation of western pressing on Iran, the U.S. and Europe may intend four choices: military measurement, intensification of boycotts, diplomatic solution and intending instability of I.R.I. This paper rejects the first; as for the second, boycotting Iran’s petrol may be regarded as the last armament by the United Nations’ Security Council. This armament, however, would lead to great harmful effects on world’s economic and, therefore, would be disagreed with by some countries like Russia and China. The West part believes that the strategy of balanced press and diplomacy mag be of considerable effect on suchinternational problem as nucleus crisis of Iran. And finally, the third fails to be effective, the fourth, namely taking step toward instability of Iran, can be intended by the U.S. Such being the case, I.R.I. should watch out every instigative measure and threat, though evidently small, and give appropriate response to it.
Keywords: boycott, Security Council, Resolution, diplomacy, military attack, nucleus energy -
Pages 177-197When studying Shiite scholars’ positions toward states, we find two determinative agents; the fundamental belief in unlawfulness of every government other than that of innocent and interaction or confrontation with regard to limitations and capacities. Shiite minority, fear from tyrants, effort for Divine limitations, strengthening Shiite government, threats from abroad, colonialism and opposing perversions in the fields of religion and morality have led to Shiite closeness to governments. On the other hand, cruel deeds of governors, intervention from abroad and the sack of nation’s properties have caused different degrees of discord between scholars and governments; the fact that its climax can be seen in the movement of tobacco.Keywords: Shiite scholars, cruel government, reformative movements
-
Pages 199-222In this paper, it is intended to study the vital effect of the oil of the area of Persian gulf on hegemonic behavior of the U. S. and the manner in which this mater affects the strategy of this country in the area. The hypothesis of the study has been considered as: increasing role of oil for the U. S. has caused this country to use unusual manner of military power in the area after the event of September eleventh. To examine the hypothesis, the author, relying on some documents and assertions of American specialists and men of state affairs, has studied such varieties as the military attack to Iraq and Afghanistan. Politico-military and proclaimed and executive behaviors of the U.S. have supported the hypothesis. It can be argued that security conditions and psychic grounds have been prepared for the U. S. after the event of the September eleventh to gain control over oil resources of the area.Keywords: Persian Gulf, September eleventh, strategy of the U. S, oil of gulf area
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.